Alerjimsi Durumlar
Sorununuz alerjiyi andırıyorsa ve size alerji gibi geliyorsa, tahmininiz genellikle doğrudur; ama her zaman değil. Bazen başka etmenlere bağlı, alerjik tepkileri taklit eden belirtiler ortaya çıkar. Bu tür nezleye alerjik olmayan rinit denir.
Hekimler alerjik olmayan rinitin çeşitli nedenlerini belirlemişlerdir. Bunların en önemlilerinden birkaçına bakalım.
Vazomotor rinit. Hekimler buna tahriş edici anlamında iri-tan rinit de derler. Kesif duman, hava değişikliği, ruhsal gerilim ya da başka etmenlerin tetiklemesiyle gelişir. Sorunun nasıl ya da niçin ortaya çıktığı tam olarak bilinmemekte, ama erişkin yaşlarda daha yaygın olduğu görülmektedir.
Yapısal rinit. Sorunun kaynağı bazen burun kanalının yapısıdır. Burun deliklerinizin arasındaki kıkırdak duvara sep-tum denir. Septumun büyüme sırasında ya da yaralanma sonucunda olması gereken biçimin dışına çıkması, burunda kronik iltihaba yol açar. Tek çözüm cerrahi girişimdir.
Eozinofilik rinit. Eozinofiller bağışıklık sisteminde yer alan kan hücreleridir. Tıpkı bazofil ve mast hücreleri gibi, davetsiz misafirlere—özellikle solucan gibi parazitlere—karşı kimyasal maddeler salar. Eozinofiller alerjik tepkilerde rol al-maka birlikte çoğu zaman alerjik olmayan rinitle ilişkilidir.
Nötrofilik rinosinüzit. Nötrofiller bir başka tip kan hücre-sidir. Fagosit olarak da bilinirler. Görevleri vücuttaki zararlı maddeleri yutup yok etmektir. İşlerini görürken burun tıkanıklığına ve alerjiye benzer diğer belirtilere yol açabilirler. Bu tür nezle genellikle sinüslerdeki bir enfeksiyondan kaynaklanır.
Enfeksiyöz rinit. Bildiğimiz soğuk algınlığı ve grip için kullanılan "şık" bir addır. Bu hastalıklara yol açan virüslerle savaşa giren vücudumuz, burunda iltihap oluşturarak tepki gösterir. Ortaya çıkan sonuç akan ya da tıkanmış bir burun, hapşırma ve sulanmış gözlerdir.
Bütün bu nezle tiplerini sıraladıktan sonra ana başlıklar altında toplayıp ayırt edici özellikleri belirtmek, konuyu anlamayı kolaylaştıracaktır.
Mevsimsel alerjik rinit: Polen ya da küften kaynaklanır. Ortamda havayla taşınan alerjen bulundukça sürer. Başlıca belirtiler hapşırma, burun akması ve tıkanıklığı, gözlerde sulanma ve kaşınmadır. Ateş ya da kas ağrısı yoktur.
Mevsimsel olmayan alerjik rinit: Toz, kıl-deri döküntüleri ve iç mekanlardaki küften kaynaklanır. Alerjenlerin varlığına bağlı olarak yıl boyu sürebilir. Belirtiler öncekiyle aynıdır; ama genellikle soğuk kış ayları gibi, polenlerin bulunmadığı zamanlarda ortaya çıkar.
Alerjik olmayan rinit: Temel olarak duman ve hava değişiklikleriyle alevlenir. Belirtilere neden olan madde ortamda bulundukça sürer. Belirtiler alerjik rinittekine benzer; ama genellikle kaşınma ve hapşırma daha azdır, gözlerde rahatsızlık yoktur. Kesin tanı koymak zor olabilir ve bir alerji uzmanına görünmek gerekebilir.
Enfeksiyöz rinit: Virüs ya da bakterilerden kaynaklanır. Genellikle 7-10 gün sürer, sonra kaybolur. Belirtiler alerjik rinittekine benzer; ama ateş ve kas ağrısı da bulunabilir.
Burnunuzdaki sıkıntının kaynağını saptamak o kadar da önemli görünmeyebilir. Sonuçta nezle nezledir. Ama iş tedaviye gelince, büyük farklılıklar ortaya çıkabilir. İnatçı soğuk algınlığına benzeyen nezle aslında alerjik tepki olabilir. Şurup içip aspirin yutmanın bir âlemi yoktur. Yapılacak en iyi şey alerjenden sakınmak ya da antihistaminikleri ve diğer alerji ilaçlarını kullanmaktır. Öte yandan nezleniz alerjik değilse, alerji ilaçlarının pek bir yararı olmaz. Neyin sorun yarattığını bilirseniz, çözüm yolunu öğrenebilirsiniz.
