Zona ve Postherpetik Nevralji
Zona, suçiçeği hastalığını oluşturan virüsün meydana getirdiği bir sinir iltihabı tablosudur. Post herpetik nevralji zona hastalığı tedavi edildikten sonra da süren, döküntülerin çıktığı yerdeki şiddetli ağrıdır.
Zona'ya yakalanan hastaların 1/3'ünde postherpetik nevralji tablosu görülür. Bu hastalarda zona iyileştikten aylar ve hatta yıllar sonra bile ağrı devam edebilir. Suçiçeği hastalığı genellikle çocukluk çağında geçirilir. Hastalık iyileştikten sonra virüs vücutta uyur vaziyette kalır. Vücudun direncini düşürerek bağışıklık sistemini zayıflatan herhangi bir durumdan sonra suçiçeği virüsü yeniden aktifleşir. Ancak bu kez suçiçeği yerine vücudun sadece bir bölgesinde sınırlı, ağrılı ve deriden kabarık döküntüler şeklinde tanımlanabilecek "zona" hastalığını oluşturur. Döküntüler iyileşip yok olduktan sonra ağrı devam ederse bu durumda "postherpetik nevralji" tablosu söz konusudur. Ağrının döküntüler iyileştikten sonra da sürmesinin nedeni iltihaplanan sinirin hasara uğramış olmasıdır.
Bağışıklık sistemini zayıflatan nedenler şunlar olabilir:
Yaşlanma
Romatizmal hastalıklar gibi kronik sağlık sorunları
Kanser ve kanser tedavisi
Bazı ilaçlar
Zatürre, AİDS gibi ciddi enfeksiyonlar
Bu nedenlerin biri ya da birkaçı virüsün yeniden aktifleşerek zona hastalığının ve ardından postherpetik nevraljinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Postherpetik nevralji ağrısı delici, yanıcı, sızı şeklindedir. Sürekli sabit bir ağrı vardır. Birçok hasta bu sürekli ağrı yüzünden bunalmış durumdadır ve melankoliktir.
Bu dayanılmaz ağrıya bağlı olarak hastalarda şu durumlar gelişebilir:
Halsizlik,
İştah kaybı,
Hayattan zevk alamama,
Günlük görev ve sorumlulukların yerine getirilememesi.
Postherpetik nevralji için özel bir tanı yöntemi yoktur. Tanı zona döküntüleri kaybolduktan sonra da uzun süre devam eden şiddetli ağrı varlığıyla koyulur.
Zona ve Postherpetik Nevralji Tedavisi
Postherpetik nevralji ağrısını geçirmek amacıyla çeşitli tedavi yöntemleri denenmiştir. Bir kişide etkili olan bir tedavi diğer bir hasta da başarıya ulaşmayabilir. Uygulanan tedavinin olumlu sonuç vermemesi halinde hasta hekimini durumdan haberdar etmelidir. Bu durumda başka bir tedavi yöntemi denenebilir.
Kullanılan tedavi yöntemleri şunlardır:
Ağrı kesiciler, antidepresanlar ve antikonvülzanlar gibi çeşitli ilaçlar,
Yüzeysel anestezi sağlayıcı çeşitli kremler,
TENS,
Ağrılı bölgeye soğuk uygulama,
Akupunktur,
Tutulan bölgeye göre değişen sinir blokları.
Uygulanan tüm bu tedavi yöntemlerine rağmen ağrı aylar ve hatta yıllarca devam edebilir. Ne yazık ki postherpetik nevralji ağrısı hiçbir tedaviye yanıt vermeyebilir.
Postherpetik nevralji hastası şu kurallara mutlaka uymalıdır:
Tüm ilaçları hekimin tarif ettiği şekilde düzenli almalıdır.
Tedaviye yanıt konusunda hekimini sürekli bilgilendirmelidir.
Bağışıklık sistemini güçlendirmek için sağlıklı beslenmeli ve düzenli uyumalıdır.
Günde 20-30 dakikalık yürüyüş ya da yüzme gibi düzenli egzersiz yapmalıdır.
Suçiçeği ve zona hastalıklarına neden olan virüs (Varicella Zoster)'e karşı aşı geliştirilmiştir. Ancak bu aşı hayatında söz konusu virüsle hiç karşılaşmamış kişilerde etkilidir. Erişkinlerin bir çoğu bu virüsle bir şekilde temas etmiş olduklarından aşıdan fayda görmezler. Ancak çocuklar aşılanabilirler. Ne kadar çok çocuk aşılanırsa gelecekte o kadar az zona ve dolayısıyla postherpetik nevralji hastasıyla karşılaşılacaktır.
Zona hastalığı oluştuktan sonra antiviral tedaviye ne kadar erken başlanırsa postherpetik nevralji gelişme ihtimali de o kadar azalır. Bu nedenle zona oluştuktan sonra 3 gün içinde antiviral tedaviye başlanmalıdır.
