Malign Tükrük Bezi Tümörleri
Asinik hücreli karsinom
Tüm tükrük bezi tümörlerinin yaklaşık %6,5’unu
oluşturur. Bunların %80’i parotiste, %17’si intraoral, %4’ü submandibular
bezlerde görülür. Tüm yaş gruplarında ve sıklıkla 2. ve 7. dekadlar arasında görülür
(44). Histolojik olarak değişik paternlerde (solid, lobüler, mikrokistik, foliküler,
papiller, kistik) olabilir ve farklı hücresel yapılar (asiner, duktal,
vakuollü, berrak, nonspesifik ve glandüler) içerebilir. Yaymanın zemini debri
ya da ekstrasellüler müsinden yoksundur. Sayısız çıplak nükleuslar bulunur.
Neoplastik hücreler normal asiner hücre gruplarındaki yuvarlak ve iyi
sınırlanmanın olmadığı değişen boyutlarda gevşek tabakalar halinde izlenir ve
genel olarak hücresel uniformite vardır.
Asinik hücre karsinomunun papiller
kistik varyantı
Bu varyant histolojik olarak kolaylıkla teşhis
edilir ancak sitolojik tanısı sıklıkla doğru konulmayabilir. Aspiratlara tek
sıralı tabakalar ya da kistik zeminde asiner retansiyon kisti, Wartin tümörü,
mukoepidermoid karsinom tanısı konulabilir. Epitelial hücrelerin uniform oluşu
yararlı bir özelliktir fakat her vakada tanı belirgin olmayabilir
Mukoepidermoid karsinom
Çocukluk ve erişkinlerdeki en sık tükrük bezi
malignitesidir ve tüm tükrük bezi tümörlerinin %10-15’ini oluşturur. Yaklaşık
yarısı majör tükrük bezlerinde meydana gelir (parotiste %45) (69). Histolojik
olarak yapısal ve hücresel heterojenite vardır. Değişen oranlarda kistik ve
solid alanlar, birbiri ile karışan müköz, skuamöz hücreler ve baskın olarak
berrak ve onkositik hücrelerden meydana gelir. Üç derece evrelemede (düşük, intermedier,
yüksek) kistik değişiklik, pleomorfizm, mitozlar, nöral invazyon ve nekroz
değerlendirilir. Yaymanın hücreselliği aspire edilen solid ya da kistik
sahaların oranına bağlıdır. Zeminde değişken olarak müsin, kistik değişiklik
bulgusu (inflamatuar hücreler, histiyosit ve hücre debrisi) veya nekrotik
materyal bulunabilir. Ekstrasellüler müsin ve farklı epitelial hücre tiplerinin
oranları değişken olmakla birlikte karışımı yararlı diagnostik özelliktir. Tek
hücre keratinizasyonu, aşırı keratinizasyon ve nükleer atipi mukoepidermoid
karsinomun bir özelliği değildir. Düşük dereceli tümörlerde farklı hücre
tipleri tanıyı kolaylaştırabilir. Nükleer pleomorfizm gösteren yüksek dereceli
tümörler karsinom olarak tanı alabilir. Epitelial heterojenite yararlı bir
ayırıcı özelliktir. Nadiren sialadenitler mukoepidermoid karsinomu taklit
edebilir. Sialadenitte duktal hücreler uniform nükleuslu, sınırlı
sitoplazmalıdır ve dallanan, düz kenarlı hücre grupları halinde görülür.
Skuamöz metaplazide heterojenite görülmez.
Adenoid kistik karsinom
Tüm epitelial tükrük bezi tümörlerinin yaklaşık
%10’unu, minör tükrük bezi epiteliyal tümörlerinin %30’unu oluştur (69). Tüm
yaş gruplarında meydana gelmekle birlikte orta yaş ve yaşlılarda daha sıktır.
Histolojik olarak tümörlerde üç yapısal özellik; kribriform, tübüler, solid ve
iki hücre tipi görülür. Aspiratlar esas olarak bazaloid (myoepitelial) hücreler
içerir. Bu hücreler sıkı kümeler ve rozet benzeri oluşumlar halinde izlenir.
Zeminde çıplak nükleuslar ve birbirinden ayrılmış tümör hücreleri görülür. Bazı
hücre demetleri nükleer palizatlanma gösterir. Nükleuslar genellikle uniform ve
yuvarlak, oval ya da açısal, nükleer kromatin yoğun ya da kabadır. Stroma
karakterisiktir ve en yaygın bilinen formu hyalen globüllerdir. Bunlar çok
sayıdadır ve boyut olarak değişikenlik gösterir. Hyalen globüller sıklıkla
yuvarlak kenarlı ve bazaloid hücrelerle çevrilidir. Diğer stroma formları düz
kenarlı membranöz fragmanlardan oluşur, küçük miktarda fibriller materyal
(pleomorfik adenomdakine benzer) sıklıkla mevcuttur. Hyalin globüller diğer
tükrük bezi tümörlerinde de görülebilir ancak onlar daha küçük, daha az sayıda
ve daha uniformdur. Adenoid kistik karsinomların solid tipleri sıklıkla hyalin
globüllerden yoksundur ve nekroz gösterebilir
Histolojik olarak yüksek dereceli intraduktal ve
invaziv meme karsinomasına benzer. Kribriform proliferasyon gösteren hücrelerle
genişlemiş duktus benzeri yapılar ve infiltratif bir komponentle beraber
santral nekroz mevcuttur. Skuamöz diferansiasyon meydana gelebilir ve sitolojik
pleomorfizmin derecesi değişebilir. Sitolojik olarak aspiratlar sellülerdir ve
gevşek tabakalar halinde malign epitelial hücreler içerir. Zeminde sıklıkla
nekroz mevcuttur. Çoğu hücre kaba granüler kromatinli, iri nükleuslu olmasına
rağmen uniformdur ve bazende skuamöz diferansiasyon gösterebilir
