Apelin Nedir, Apelin Kan Basinci
Apelin "orphan" reseptör olan
APJ'nin endojen ligandı olup, ilk olarak sığır mide özsuyundan elde edilmiştir.
1993 yılında 0'Dowd ve ark. anjiotensin reseptör tip-1 genine birçok sekansta
benzeyen yeni bir gen bulmuşlardır. 1998 yılında Tatemoto ve ark. (127) sığır
midesi özsuyunda buldukları bir maddenin APJ reseptörünü aktive ettiğini tespit
etmiş ve peptid yapıdaki bu maddeyi apelin olarak isimlendirmiştir. Sonraki dönemde
apelinin santral sinir sistemi başta olmak üzere kalp, akciğer, meme dokusu
gibi birçok periferik organda sentezlendiği veya reseptörünün bulunduğu
belirtilmiştir.
Birçok memelide (sıçan, fare, insan
vb.) salınan preproapelinin sekansları yüksek düzeyde benzerdir. Sentezlenen
preproapelin daha sonra postranslasyonel mekanizmalarla daha kısa fakat aktif
peptidlere ayrılmaktadır ki bunlar apelin 12, 13, 16, 17, 19 ve 36 olarak
isimlendirilmektedir. Yapılan çalışmalarda bu peptidlerden aminoasit dizisi kısa
olanların biyolojik olarak daha aktif olduğu bildirilmişse de sonraki çalışmalarda
apelin 36'nın da apelin 12 ve 13 kadar aktif olduğu gösterilmiştir
Apelinin Kan Basıncı ve Vasküler Tonus Üzerine
Etkisi
Sıçanlarda 10 nmol/kg dozunda intravenöz
olarak uygulanan apelin kısa sürede (1dk) ortalama arteyel basınçta bir düşüşe
yol açmaktadır. Bu etki geçici bir etki olup 3-4 dakika sürmektedir. Gelişen
hipotansiyon bilinçli ve anestezi yapılmamış hayvanlarda kalp hızında hafif bir
artışa yol açmaktadır. Apelinle indüklenmiş olan taşikardi baroreseptör
refleksin etkisi ile ortaya çıkan sempatik sinir sisteminin stimülasyonu
yoluyla olmaktadır . İn vivo çalışmalarda apelinin kalsiyum antagonistlerinden,
hidralazinden, isoprenalinden ve nitrogliserinden çok daha etkili olduğu tespit
edilmiştir. Apelin kan basıncını periferik arterlerden ziyade çoğunlukla
periferik venleri dilate edip, ön yükü azaltarak düşürmektedir.
Apelinin hipotansif etkisi endotel
kaynaklı nitrik oksit aracılığıyla olmaktadır. Bunun yanında apelin de nitrik
oksit metabolitlerinin plazma düzeyini arttırmaktadır. Fare endotel kültürlerinde
apelinin endotel kaynaklı nitrik oksit sentetaz enziminin fosforilasyonunu arttırdığı
tespit edilmiştir (130). Ancak buna karĢıt olarak apelinin sağlam endotel
dokusunda nitrik oksit bağımlı vazodilatasyon yaparken, hasarlı endotelde
endotelden bağımsız, direkt düz kas hücreleri üzerinden vazokonstrüksiyon
yapmaktadır (130). APJ reseptörü bulunmayan transgenik farelerde (APJ-/-) bazal
tansiyon değerleri ve kalp hızı diğerlerindeki gibi normal olsa da, apelin-13
normal farelerde tansiyonu düĢürürken APJ-/- olan farelerde tansiyon düĢürücü
etkisi olmadığı anlaşılmıştır.
Buradan da APJ reseptörlerinin apelinin
hipotansif etkisine yardımcı olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır.
