Panik Atak Tedavisi
Tedaviyle ilgili neler söylenebilir?
Panik atağın tedavisine gelecek olursak, önce şunu belirtmekte yarar var. Panik atak sadece ve sadece psikiyatrların tedavi etmesi gereken bir hastalıktır. Tedavi, birçok yöntemin kombine uygulanmasıyla' daha çabuk sonuç verir. Sadece ilaçla ya da sadece terapiyle iyileşmesi çok nadir görülür. En önemlisi de söylediğim gibi hastalık hakkında bilinçlenmedir. Örneğin alıştığımız bir panik nöbet türü birden başka bir görünüme bürünebilir. Onun için olabilecekleri bilmek, hazırlıklı olmak çok önemlidir. Panik atak tedavisine yönelen hekimlerin söyledikleri gibi, evde kendi kendini tedavi etmeye çalışmanın, kendi kendine apandisit ameliyatı yapmaktan farkı yoktur. Mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır. Ve bu sorunu tedavi ederken hastalığın bir gün tekrarlayabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Panik Atak tedavi yöntemlerini anlatabilir misiniz?
Son yıllarda kaygı ve panik ataklarının, fobik ve obse-sif-kompülsif bozuklukların tedavisine ilişkin olanaklar arttı, özellikle ilaç tedavisinde büyük gelişmeler oldu. Ve ruhsal tedaviler üzerine yapılan araştırmalar daha çok panik atakları ve nöbetleri konusunda yoğunlaştı. Tabii bu sorunlardaki tedavinin olumlu sonuçlanması için nedenlerinin çok iyi belirlenmesi gerekiyor.
Kaygı, panik ataklarının; fobik, obsesif-kompülsif nevrozların tedavisinde öncelikle psikotrop ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar öncelikle merkezi sinir sistemini etkileyen, hastalık nedeniyle bozulmuş davranışları ya bütünüyle ya da kısmen düzelten, hastanın iç ve dış dünyayla barışını, uyumunu sağlayan ilaçlar. Bu tip ilaçlar kişiliğe yeni yeti, beceri katmaz, kişilikte bulunan, ancak bozulmuş, karışmış davranışları düzenler.
Psikotrop ilaçların tümü kaygı ve panik ataklarında, fobik ve obsesif-kompülsif bozukluklarda ve bunların üzerine ortaya çıkan depresyonlarda kullanılabilir.
Ruhsal tedaviler, Panik atak Nasıl Tedavi Edilir
Ruhsal tedavi yollarının adlandırılması ve sınıflandırılması tartışma konusudur. Temelde tedavi durumun biçimine ve bu biçim içinde kullanılan ruhsal öğretiye göre ikiye ayrılır.
Biçimine göre bireysel ve grup tedavileri vardır.
Tedavi biçimi ne olursa olsun hekimin hastaya yaklaşımında kullandığı yöntemin dayandığı anlayışın, kuramın, öğretinin içeriğine göre günümüzde geçerli olan ruhsal tedaviler şöyle:
Panik Atağın Tedavisi
Destekleyici,
Çözümleyici,
Davranışçı,
Bilişsel,
Görüngücü,
Varoluşçu,
Hasta merkezli,
Bütüncül,
Davranış çözümlenmesi.
(Bunlar tüm psikiyatride kullanılan ve şu anda bizim kullandığımız tedavi yöntemleri, ama bu tedavi yöntemleri içinde biz özellikle kaygı bozuklukları ve panik atakta davranışçı ve bilişsel tedaviyi kullanıyoruz.)
Destekleyici tedaviler, Panik atak Bitkisel Tedavisi
Destekleyici tedavi, hiçbir tıbbi özelliği olmayan, hastaya hastalığını anlatmak, kullandığı ilaçlarla ilgili olarak hastayı bilgilendirmek şeklinde gelişen bir tedavi yöntemidir. Bazı ekoller panik atak konusunda psikanalizi de kullanmayı öneriyor. Ama yine bazı hekimler psikanalizle sonuç alınamayacağını söylüyor. Bu anlamda davranışçı ve bilişsel tedavi, panik atak için en uygun olanı.
Destekleyici tedavileri aşağı yukarı her hekim kullanıyor. Bu yönteme, analitik, derinlemesine yöntemleri kullanmadan moral vermek bile denilebilir. Ruhsal tedavide en çok kullanılan yöntem destekleyici tedavidir. Gerçekte telkin ve ikna sadece tedavi alanında değil, günlük ilişkilerde bile insanların birbirlerini etkilemekte kullandıkları bir yaklaşımdır. Tatlı bir söz, tatlı bir gülümseme, güven verici bir hareketin insanın ruhsal yaşantısında yarattığı olumlu etkiye karşılık, kırıcı söz, asık surat, ters bir hareketin uyandırdığı olumsuz duygular bütün bir gün insanı karamsar, sıkıntılı ve tedirgin yapar.
Geniş anlamda doktor ile hastanın karşılaştığı her yerde ve her hastalıkta destekleyici ruhsal tedavi söz konusudur. Doktoruna güvenen, onun etkisi altında olan hasta ondan gelen tatlı bir söz ve gülümsemeyle kaygı ve sıkıntısından kurtulur.
Bu tür tedavide hastanın benlik gücüne dayanarak bozulmuş olan ruhsal dengesinin düzeltilmesine çalışılır. Destekleyici ruhsal tedavide ruhsal çözümleme yönteminde olduğu gibi, hastaya yaklaşırken çocukluk dönemlerini deşmek, içgüdülere, dürtülere, çatışmalara ve karmaşaya ilişkin bastırılmış duygu ve düşünceleri bilinç alanına çıkarmak söz konusu değildir. Hastayla konuşan hekimin bunlara ilişkin sezgileri, bulguları, verileri, çözümleri olsa bile bunları açığa çıkarmak, bilinçaltını yeniden yaşatmak düşünülemez.
Bu tedavide hastanın aile, iş, günlük yaşamıyla ilgili sorunları konusunda bilgi verilir, danışmanlık yapılır, yol gösterilir. Hastanın yaşamıyla ilgili önemli konular ve sorunlar tartışılarak bilgi verilir. Onun doğru ve sağlıklı karar almasında rol oynayacak olanaklar ve seçenekler gösterilir.
Psikanaliz, Panik Atak Tedavi Yolları
Çözümleyici ruhsal tedavilerin başında psikanaliz gelir. Bu yöntemin temeli bastırılmış, bilinçaltına itilmiş dürtülerin, ruhsal güçlerin, karmaşaların bilinçli duruma getirilerek "benlik" tarafından kabul edilmesine, benimsenmesine dayanır.
Bunu sağlamak için serbest çağrışım, rüyaların yorumlanması, dil sürçmeleri, unutulmuş ya da hatalı kullanılmış sözcükler ve hareketlerden yararlanılarak, hastaya geçmiş yaşantısındaki coşkular, karmaşalar hatırlatılır. Bu tür tedavinin temel ilkelerinden biri hasta ile hekim arasındaki duygu alışverişidir. Bütün ruhsal tedavilerde olduğu gibi çözümleyici tedavilerde de bir sınır ve ölçü içinde, hasta ile hekim arasında duygu alışverişi gereklidir. Böylece hasta hekim karşısında çocukluk ve ilk gençlik döneminde, annesi, babası ve çevresindeki yakınlarına beslediği duyguları ve coşkuları dile getiren bir davranış gösterebilir.
Yararlı ve sınırlı ölçü içinde gerçekleşen duygu alışverişi sürecinde, hasta geçmişteki nesnel ilişkilerini yeniden yaşar. Takıntılarını, bağlantılarını, bastırılmış duygu ve düşüncelerini, ruhsal karmaşalarını, gerçeğe uymayan fantezilerini anlar. Çatışmalar karşısında düştüğü kaygıyı, bunlardan kurtulmak için başvurduğu savunma düzenlerini tanır. Ruhsal yakınmalara neden olan olumsuz savunma düzenlerinden kurtulup olumlu savunma düzenlerini kullanmayı öğrenir.
Davranış tedavisi
Daranış tedavisinin temeli Pavlov'un şartlı reflekslerine ve öğrenmeye dayanır. Bu tür tedavide davranışı oluşturan etkenler üzerinde durulmadan, doğrudan doğruya davranışın kendisi ele alınır. Kişi ve toplum açısından uyumsuz görülen davranışlar söndürülerek, yeniden şartlandırma yoluyla uyumlu davranışların ortaya çıkmasına çalışılır.
Bu tür tedavide hastanın etkin bir biçimde katkısı gereklidir. Hasta tedaviyi sürdüren kişinin önerilerine uymak ve bunları aşama aşama gerçekleştirmek zorundadır, yoksa tedaviden sonuç alınamaz.
Sistematik duyarsızlaştırma, Panik Atak Hastalığı Tedavisi
Bu yöntem ilk olarak Wolpe tarafından tanımlanmış, uygulama yolları yöntemleri belirlenmiştir. Bu tedaviye başlamadan önce hastaya, rahatlama ve gevşeme yöntemleri öğretilir. Hastadan, kendine kaygı ve korku veren durumları, kişileri, nesneleri, olayları, algıları saptaması, incelemesi, tasarlaması istenir. Amaç, kişiye kaygı ve korku veren nesneleri, kişileri, durumları saptadıktan sonra, önce imgeleme sonra tasarlama yoluyla yavaş yavaş, söz konusu durum, kişi, nesne, olay ve algılamalarla hastayı karşılaştırıp, tepki olarak ortaya çıkan aşırı duygulanım ve coşkuyu söndürmektir.
Bunu sağlamak amacıyla hastadan kaygı ve korku yaratan tüm durum ve olayları listelemesi istenir. Listede yer alan nesneler ya da durumlar en zayıftan güçlüye, başka bir deyişle en az kaygı ve korku yaratandan en çok yaratana doğru sıralanır. Tedaviyi yapan kişi hastadan, en az korku yaratan nesne ya da durumu düşünmesini, tasarlamasını ister. Bu süre içinde hastanın rahat ve gevşek olması gerekir. Hasta bu tasarlamayı rahatça başarır, paniğe kapılmadan halledebilirse ikinci aşamadakileri tasarlaması istenir. Bu süre içinde hasta kaygı duyup paniğe kapılırsa tedaviye yeniden başlanır. Hasta korku ve kaygıdan kurtulana kadar listedeki tasarlamalar gerçekleştirilir. Sistematik duyarsızlaştırmada olumlu pekiştirme ve söndürmeyle hastanın korku ve kaygısı azalır ve söner. Hasta gevşer ve rahatlar.
Üstüne gitme
Üstüne gitme ya da yüzleştirme adını alan bu tedavi yöntemi hastanın kaygısını artıran, korku veren düş ürünü, imgeleme, tasarıma dayanan ya da gerçek durumların, kişilerin, nesnelerin, olayların, olguların üstüne gitme biçiminde uygulanır.
Temel ilke, korku ve kaygıdan kaçmak yerine bu durumların üstüne gitmektir. Hastanın korku ve kaygı sonucu kötü bir şey olmayacağına inanması, bu durumu yaşaması güven duygusunu artırır.
