Katarakt Nedir, Katarakt Ameliyatı, Göz Katarakt
Katarakt göz merceğinin (lens) kesafetine verilen isimdir. Şeffaf, damarsız ve sinir u-yarısı olmayan mercimek büyüklüğündeki bu yapı gözün ikinci büyük kırıcı ortamıdır. Asıl görevi 6 m yakınındaki cisimlerin net görülmesini sağlayan akomodasyon (uyum) işlemini yapmasıdır.
Bugün dünyada 16 milyon kişi (körlük nedenlerinin %24'ü) katarakt nedeni ile kördür. Hindistan'da 1.200.000 kişi bu nedenle kör iken 1.800.000 kişi kör olmayı beklemektedir. Yurdumuzda da körlüğün tedavi edilebilir birinci nedenidir.
Sınıflandırılması
I. Doğumsal Kataraktlar:
Resesif geçirgen olabildiği gibi ana karnında iken kötü beslenme, radyasyon, kortizon ve sülfamid gibi bazı ilaçların alınması veya rubella enfeksiyonu neden olarak gösterilebilir. Yalın veya sendromlara eşlik edebilir. Göz merceğinin değişik tabakalarında yer alabildiği gibi tamamını veya bir kısmını işgal edebilir. Zamanında yani doğumdan hemen iki ay sonraya kadar tedavi edilmez ise zeka geriliği, yürüme zorluğu, az görme ve sonucu nistagmusdur. İlk belirtisi lokokori'dir.
Tedavisi: Cerrahi yolla kesif lensin aspirasyonudur.
II. Sonradan Görülen Kataraktlar:
1. Gelişim (jüvenil) kataraktlar: Doğumsal kataraktların gelişimi sonucudur (zonüler tip).
2. Senil (yaşlılık) kataraktlar:
a. Kortikal Kataraktlar: Lensin korteksinin su çekmesi ile başlar (hidrops). 6 ay ile 12 ay arasında kişiyi görmez duruma getirir.
b. Nükleer Katarakt: Lens nükleusunun skleroze olması sonucudur. Ultraviole ışınlarının toksik etkisi ve yaşlılığa bağlıdır. 5-10 senede gelişir.
3. Patolojik Kataraktlar: Vücuttaki sistemik bir hastalığın lensi kesifleştirmesi sonucudur.
a. Metabolik: Diabet, hipo ve hiper tiroidi, miyotonik distrofi gibi.
b. Sindermatotik: Ekzema, Rodmund gibi deri hastalıkları.
4. Travmatik Kataraktlar: Göze gelen kunt ve delici yaralanmalar sonucu ortaya çıkarlar. Modern dünyada trafik ve spor yaralanmaları ile artmaya başlamıştır. Radyasyon, delici yabancı cisimlerin etkisi de bu isim altında katarakt oluşturur.
5. Komplike Kataraktlar: Üveit, Behçet Hastalığı, glokom, dejeneratif miyopi ve retinitis pigmentosa gibi göze has hastalıklar sonucudur.
6. Sekonder Kataraktlar: Cerrahi sırasında kalan epitelden gelişen kataraktlardır.
Katarakt Tedavisi, Katarak Ameliyatı ve Sonrası
Tıbbi tedavisi yoktur. Cerrahidir. MÖ 3000 yıllarında Susruta ile başlayan cerrahi tedavi büyük aşamalardan geçerek bugünkü modern şeklini almıştır. Kesif olan lensin alınması sonucu afaki adını verdiğimiz bu olay ile hastanın tedavisi eksik kalır. Katarakt ameliyatı olan kişinin görebilmesi için +13 dioptri gözlük ilk kullanılan rehabilitasyon yöntemidir. Kontakt lenslerin geliştirilmesi sonucu gözlük yerini almış ise de yaşlı insanların ve çocukların kullanamaması nedeni ile güçlükler yaratmıştır. Modern göz cerrahisinde afakinin tek çözümü göziçi yapay lens uygulamasıdır. Yapılan bu işleme ekstra kapsuler katarakt ekstraksiyonu (EKKE) ve göziçi lens implantasyonu (GİL) kısaca EKKE + GİL diyoruz.
Yapay göz içi mercekleri 1949'da Ridley tarafından ilk defa uygulanmış, büyük gelişimler gösterdikten sonra SERT (PMMA) ve yumuşak (katlanır) göziçi mercekleri kullanılır hale gelmiştir.
Modern katarakt cerrahisinde uygulama küçük kesili kapalı sistem aracılığı ile göz merceği içeriğinin parçalanarak ufaltılıp emilmesi ve kapsül boşluğu içine yapay göz içi merceğinin yerleştirilmesidir (psödofak-yalancı mercek).
Bugün dünyada insan vücudunda en çok yapılan ameliyattır. ABD'de yılda ortalama 1.000.000 kişi, Türkiye'de ise ortalama 100.000 kişi ameliyat olmaktadır.
