Koruyucu Doku

Koruyucu Doku

Bu doku bitkilerde kök, gövde, yaprak ve meyvelerin üzerini örter. Tek ya da çok sıralı hücrelerden oluşur. Hücreleri kalın çeperlidir ve klorofil yoktur. Bitkilerde iki tip koruyucu doku vardır.

a) Epidermis:

Otsu bitkilerde ve odunsu bitkilerde bulunur. Bu bitkilerin kök, genç dal ve yapraklarının üzerini örter. Canlı bir dokudur. Epidermis tek sıra hüc­relerden oluşur. Bu hücreler büyük kofulludur ve az sitoplazmaya sahiptir. Epidermis hücreleri güneş ışığını yaprağın alt kısmına iletirler. Bunlar bazı bitki türlerinde epidermis altında birkaç sıra hücre tabakası daha oluştururlar. Buna hipodermis adı verilmektedir. Stoma (gözenek), tüy (emici tüy gibi) gibi tipik yapılar epidermis kökenlidir. Bu tüy gibi yapılar kökte emme, yap­rakta savunma (ısırgan), nane, kekik gibi bitkilerde de salgılama görevi ya­par. Bazı epidermis hücrelerinin dış çeperleri kalınlaşarak kutikula adı veri­len koruyucu bir tabaka oluşturur. Kutikula bitkinin su kaybını azaltır, su bitkileri dışında bitkinin epidermis hücreleri kutikula ile örtülüdür. Bazı epidermis hücreleri ise farklılaşarak stoma ya da gözenek adı verilen foto­sentez yapabilen hücrelere dönüşür. Stoma bitkilerde kontrollü bir su kaybını ve gaz alış verişini sağlar.

b) Periderm (mantar doku):

Epidermis ortadan kalktıktan sonra yerini periderm (mantar doku) almaktadır. Parçalanmış epidermis altındaki bazı hücreler enzimatik hor­monlarla yeniden bölünme özelliği kazanarak peridermi oluştururlar. Mantar doku hücreleri mantar kambiyumu tarafından oluşturulur ve ölüdür. Mantar dokuda gaz alış verişini sağlayan yapılara lentisel (kovucuk) adı verilir. Ko­vucuklar gövde yüzeyinde ince yarıklar ve yuvarlak kabartılar halinde görü­lür (sarı elma üzerindeki kahverengi yapılar kovucuktur). Mantar doku yap­rak sapı ile gövde arasında oluştuğunda su ve besinin yaprağa geçişine engel olur. Bu durum yaprak dökümüne neden olur.