Kimyasal Yanıklar
Yirmibeş binden fazla kimyasal madde olduğu bilinmektedir. Bu maddeler doku proteinlerinde koagulasyona neden olarak doku nekrozu ve yıkımına sebep olurlar. Kimyasal maddelerin çoğu likit şeklinde, kuvvetli asit ya da baz özelliktedir.
Asitler: Çok hızlı olarak vücuda geçer ve hemen absorbe olurlar. Alkaliler: Dokunun derinliklerine girerek birkaç saat etkilerini sürdürürler.
Kimyasal Yanık ve Acil Bakım
Kimyasal madde içenler kusturulmaz, rüptüre neden olabileceğinden NGT takılmaz.
Yanık alan bol su ile yıkanır. Yıkama işlemi asit yanıklarında en az 30, alkalen yanıkların da ise, 1-2 saat sürmelidir. Ancak yıkama işlemi sırasında deride mekanik hasara yol açacağından basınçlı su kullanılmamalıdır.
Etkilenmiş alandaki cilt bol suyla yıkanırken giysiler de çıkarılmalıdır.
Yıkama tamamlandıktan sonra yanık alan kuru steril/temiz örtüyle örtülür ve hasta bu şekilde acil bölüme nakledilir.
İnhalasyon Yaralanmaları
İnhalasyon yanıkları gaz şeklindeki kimyasal maddelerin inha-lasyonu sonucu oluşur ve çok ciddi yaralanmalardır. Yanıklı hasta solunum güçlüğünden yakınıyorsa, havada belirgin gaz kokusu varsa ve hasta gazı inhale ettiğini söylüyorsa inhalasyon yaralanmasından şüphe edilmelidir.
İnhalasyon yaralanmalarının en tehlikeli şekli karbonmonoksit inhalasyonu dur. Karbonmonoksit kokusuz ve renksiz bir gaz olduğundan çoğu zaman hastalar bunu inhale etmiş olduklarını farketmeyebilirler.
Karbonmonoksit etkisini, hemoglobine bağlanıp dokulara yetersiz oksijen gitmesine neden olarak gösterir.
Karbonmonoksitin hemoglobine bağlanma oram oksijenden 200 kez fazladır. Karboksihemoglobinin yanlanma süresi ise 5-6 saattir. Bu hastalara hemen %100 konsantrasyonda oksijen verilerek karboksihemoglobinin yanlanma süreci yaklaşık 90 dakikaya indirilir. Bu süre hiperbarik oksijen tedavisiyle ise 30 dakikaya indirilebilir.
