Akut Dag Hastaligi (Yayla Hastaligi)

Dağ Hastalığı (yayla hastalığı), Akut Dağ Hastalığı

Bazı kişilerde yükseklerde anormal bazı fizyolojik cevaplar ortaya çıkar. Bu kişilerde alyuvar sayısı çok ileri derecede artar. Akciğer basıncı yükselir. Akciğer atardamarının basıncı çok artar. Sağ kalp büyür. Atardamar basıncı düşer ve kalp yetmezliğini gelişmeye başlar. Eğer zamanında müdahale edilmeyecek olursa bu kişilerde ölümle bile sonuçlanabilir. Spor­cuların kamp döneminde yanlarında mutlaka yakından izleyen, temel kan ve akciğer testleri­ni düzenli olarak yapan bir hekimin veya sağlık görevlisinin bulunması zorunludur.

Yükseklerde barometre basıncının birden bire düşmesi genellikle kanda yüksek basınca bağlı olarak eriyik halde bulunan gazların kabarcıklar halinde çıkmasına adeta kanın sıcak tencerede kaynayan bir su gibi kaynamasına neden olur. Gaz eriyik halden hızla gaz haline geçerek damar içerisinde dolaşmaya başlar. Bu aynen derinlerdeki bir dalganın birden bire su yüzüne çıkmasında olduğu gibi dalgıç hastalığı dediğimiz hastalığın yaptığı etkisi yapar. Gaz kabarcıkları küçük damarlan tıkayarak o bölgenin kansız kalmasına, inmelere, felçlere ne­den olabilir.

Akrobasi gösterileri sırasında havacının yerçekimi etkisinin yanısıra santrifüj kuvvetle­rinin etkisi altında kalması da çok önemlidir. Bu gibi etkiler altında ne yapılacağını iyi bilme­yen havacının büyük tahribata uğraması, önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkması hatta ölebilmesi mümkündür. Uzayda yolculuk yapacak olan astronotların çok yakın sağlık deneti­minde tutulmalarının nedenlerinden birisi de budur. Uzay gemilerindeki ortam özellikleri günümüzde büyük bir araştırma konusudur. Uzaydaki ağırlıksızlık sorunu (yerçekimi etkisi­nin kalkması) ayrı bir sorundur. Günümüzde en hızlı gelişen tıp dallarından birisinin havacı­lık ve dalma fizyolojisi olması bu nedenledir.

Dalgıçlık ta benzer solunum sorunları ve kan gaz basınç değişikliklerine bağlı önemli et­kiler görülür. Yüksek nitrojen basıncına bağlı narkoz hali, yüksek basınçta oksijen alındığı takdirde meydana gelen anestezi hali çok önemlidir. Sanıldığı gibi saf oksijen solumak insan­ların yaşamasını sağlayıcı olumlu etki yapmaz. Yüksek basınçtaki oksijenin de önemli sant­ral sinir sistemi bozukluklarına yol açma tehlikesi vardır.

Deniz altından kaçma, kurtulma, dalgıç aracı ile dalma, basınçlı hava ile dalma, çıplak dalma hepsi de ayn ayrı değerlendirmeleri gerektiren uygulamalardır.