Endokrin Aciller
Sağlık ekip üyelerinin acil bölümde karşılaşabileceği endokrin aciller genellikle; akut sürrenal yetmezlik, hipertiroidi krizi ve mik-södem komasıdır.
Akut Sürrenal Yetmezlik
Sürrenal krizi daha önce kronik sürrenal yetersizliği bulunan veya sürrenal yedeği normalden az olan hastalarda, enfeksiyon, travma, kanama, cerrahi addison tedavisinin aniden sonlandırılması gibi stresörlerle karşı karşıya kaldığında sürrenal bezinin organizmanın gereksinmesini karşılayacak kadar hormon yapamamasına bağlı ölümcül bir tablodur.
Hastanın Değerlendirilmesi
Hastada addison hastalığının öyküsü ve varolan şikayetler sorgulanır. Fizik muayene bulguları değerlendirilir.
Belirti ve Bulgular
Belirti olarak; Huzursuzluk, apati, yorgunluk, çabuk yorulma, fazla miktarda tuz alınması, Na'un azlığına bağlı susama hissinin azalması, spesifik olmayan abdominal ağrı, iştahsızlık, kilo kaybı vardır. Bulgularda; ayak tabanı, el ayaları, nedbe dokuları, ağız mukozası gibi güneş görmemiş deri bölgelerinin esmerleşmesi, şok bulguları (kan basıncında düşme, kalp hızında artma, solunum hızında artma), ateş, baş ağrısı, halsizlik ve zayıflama görülebilir.
Tanı
Laboratuvar testlerinde; hemoglobin (Hb) düşer, hipoglisemi, azotemi, hiponatremi, hiperkalsemi ve hiperpotasemi görülebilir. EKG hiperpotasemiye ait bulguları gösterebilir, ilgili bir enfeksiyon varsa akciğer grafısi, enfeksiyon kaynağı saptanmışsa bakteri kültürü için uygun örnekler alınır. Olanak varsa arter kan gazları alınır.
Akut Sürrenal Yetmezlik Tedavisi ve Bakım:
Oksijen verilir
IV yol açılır; %5 dextroz NaCİ veya %5 dextroz Laktatlı Rin-ger hızla verilir.
Gerekli ilaçlar verilir;
Hidrokortizon veya eşdeğeri sentetik kortikosteroid 100 mg IV, daha sonra 6-8 saatte bir 100 mg IV verilir.
İlk 24 saatten sonra steroid dozu gelişteki bulgulann ciddiyetine ve hastanın cevabına göre belirlenir. Tedaviye cevap veren hastalarda 1/3 oranında veya yan yarıya azaltılır. İkinci gün 8 saatte sonraki iki gün 12 saatte 25 mg hidrokortizon veya eşdeğeri kas içine yapılır, daha sonra oral yola geçilir.
Ekstrasellüler sıvının yaklaşık %20' si kaybolduğundan su ve eletrolit kayıpları yerine konur.
Yaşam bulguları, kan şekeri, aldığı-çıkardığı sıvı kontrolü, elektrolitler, doku perfüzyonu EKG sürekli izlenir.
