Hipoglisemi Nedir, Reaktif Hipoglisemi
Plazma glikoz düzeyinin normalin altına inmesi, buna bağlı olarak sempatik sinir sisteminin uyanlması ve beyin fonksiyonlarının bozulması sonucu gelişen belirti ve bulgularla ortaya çıkan klinik bir tablodur. Beynin tek enerji kaynağı glikozdur. Bu nedenle kısa sürede tedavi edilmeyen hipoglisemi beynin fonksiyonlannın akut olarak bozulmasına, bilinç kaybı ve ölüme yol açabilir. Hipoglisemi nedenleri arasında en sık olarak; insülin (uygun şekilde kullanılmaması, emilimde günlük farklılıklar, insülin antikorları vb), sülfonire grubu oral antidiyabe-tikler ve alkol, daha seyrek olarak salisilatlar, kinin tetrasiklin, propra-nolol, klorokin gibi ilaçlar yer alır. Aynı zamanda yeterli yemek yememe veya yemeği geciktirme, egzersiz, karaciğer hastalıklan ve alkol kullanımı (alkol kana glikoz geçişini önleyerek kan şekerini düşürür, alkolle birlikte insülin veya OAD alan diyabetlilerde kan şekeri düşüklüğünden kurtulma dönemi de uzayabilir) hipoglisemi nedeni olabilir.
Hastanın Değerlendirilmesi
Belirtilerin hızlı başlaması, yiyecek alımının olmaması ve/veya alkol alınması, insülin veya OAD alımının son dozu, salisilat, propranolol gibi ilaçların kullanımı araştırılır. Fizik muayene bulguları değerlendirilir.
Hipoglisemi Belirtileri ve Nedenleri
Belirtiler iki şekilde ortaya çıkar:
a) Merkezi sinir sisteminin glikozsuz kalmasına (nöroglikopeni) bağlı belirtiler
Konsantrasyon bozukluğu, algılama kusurları, dalgınlık
Kişilik değişikliği, çabuk sinirlenme
Kişi, yer, zaman ve duruma oryantasyon bozukluğu
Anlamsız konuşmalar
Baş ağrısı, baş dönmesi, fenalık hissi, dengesizlik
Konfüzyon
Konvülsiyonlar
Koma
b) Hipogliseminin uyardığı kontrinsüler sistemin aktivasyonuna bağlı (adrenerjik)
Ellerde titreme
Soğuk terleme
Çarpıntı
İç titremesi, huzursuzluk, sıkıntı
Açlık hissi
Hipoglisemi Tanı ppt
Kan şekerinin %50 mg/dl' nin altına inmesidir. Klinik belirtiler, kan şekeri düzeyi alışkanlığına ve kan şeker düşmesinin durumuna göre bazen 100 mg/dl'nin altında, veya 30 mg/dl'nin altına düşmesi halinde görülebilir. Aynı zamanda kadınlar için 35 mg/dl'nin altı, erkekler için 55 mg/dl'nin altı hipoglisemi kabul edilebilir. Bu değerler kesin değerler olmamakla birlikte hipogliseminin tanısı güç değildir. Her akut bilinç kapanmasında hipoglisemi akla gelmelidir. Bu durumda hemen el altında bulunması gereken kan şekeri ölçümünü sağlayan glikometreler kısa sürede kan şekerinin değeri hakkında bilgi sağlarlar. Özellikle alkol almış birinin bilinci kapalı ise, bu hemen alkole bağlanmamak, hipoglisemi ve kafaiçi nedenler araştırılmalıdır. Hasta acil Ünitesine geldiğinde glikoz çözeltisi vermek üzere açılan damar yolundan alınan kan örneğinden insülin, C-peptid, kortizol tayinleri yapılabilmesi için serum örneği ayrılmalı hemen tayin yapılama-yacaksa sabaha kadar soğutucuda saklanmalıdır.
Hipoglisemi Tedavisi ve Bakım
Bilinç açık ve yutma refleksi varsa.- Ağızdan karbonhidratlar, en az 3 adet kesme şeker su içinde eritilerek, bir meyve, akide şekeri, meyve suyu, diyet olmayan kola, bisküvi, kuru üzüm verilebilir.
Bilinç kapalı ise: Ağızdan yiyecek verilmez, IV yol açılır. %20' lik, %30' luk %50'lik dekstroz, verilir. Eğer mümkünse glukagon ampul cilt altına veya cilt içine yapılır. Kan şekeri, yaşam bulguları ve mental durum sürekli izlenir.
Hipoglisemiden Korunma ve hipoglisemi hastalığı
Düzenli şeker takibi, hipoglisemi nedenlerinin bilinmesi ve yol açan faktörlerden kaçınılması; düzenli olarak ana ve ara öğünlerini alması, yanında glikozlu besinler taşıması (kesme şeker, meyve suyu gibi), diyabetli olduğunu gösterir kimlik (bilezik, kolye, kimlik kartı) kartını taşıması konusunda hasta bilgilendirilir.
